بازدید از کارخانه امین سلفچگان
۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
ساختار پنل خورشیدی
۱۵ مرداد ۱۴۰۲
هلدینگ چیست؟
شرکت هلدینگ (Holding Company) که گاهی در ایران – با کمی بی‌دقتی – به عنوان شرکت مادر هم شناخته می‌شود، اصطلاحی است که طی سال‌های اخیر در ادبیات مدیریتی و رسانه‌ای کشور بسیار رواج پیدا کرده است. مفهوم هلدینگ و شرکت‌های هلدینگ به تازگی مطرح نشده و چندین دهه قدمت دارد.
جالب اینجاست که افراد بسیاری، هر مجموعه‌ای از فعالیت‌های متنوع را هلدینگ فرض می‌کنند. مثلاً بعید نیست پای صحبت یک دوست بنشینید و او بگوید: اخیراً در شرکت خود کارهای مختلفی انجام می‌دهیم و می‌شود گفت به یک هلدینگ تبدیل شده‌ایم.
منظور از شرکت سرمایه‌گذاری چیست؟
برای این‌که شرکت هلدینگ را به خوبی درک کنیم، لازم است ابتدا تعریف شرکت‌های سرمایه گذاری را بشناسیم. شرکت سرمایه‌گذاری، یک بنگاه اقتصادی است که سرمایه خود را با هدف کسب سود، به خرید سهام شرکت‌ها، صندوق‌ها و سایر دارایی‌های سود ده، اختصاص می‌دهد.
شرکت سرمایه‌گذاری بسته به ترجیحات سرمایه‌گذاران خود و میزان ریسک‌پذیری آنها، سبد سرمایه‌گذاری (پورتفوی) خود را تشکیل داده و مدیریت می‌کند.
ویژگی مهم شرکت‌های سرمایه‌گذاری این است که هنگام خرید سهام شرکت‌ها تمایل ندارند به ساختار مدیریتی و جزئیات عملیاتی آنها ورود کنند و صرفاً بر اساس ارزش سهام، سود سهام و آینده شرکت و سهام آن، تصمیم می‌گیرند که چه میزان از سبد سرمایه‌گذاری خود را به هر شرکت اختصاص دهند.
در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیش از هر چیز، اصول مدیریت پورتفولیو بر انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌ها حاکم است. به عبارت دیگر، این شرکت‌ها می‌کوشند ترکیبی از دارایی‌ها را تشکیل دهند که سود آنها در مقایسه با ریسکی که متحمل می‌شوند، بهینه باشد.
بنابراین قرار نیست سبد یک شرکت سرمایه‌گذاری از نظر جنس دارایی‌ها یا جهت‌گیری استراتژیک، هم‌خوان باشند. چه بسا یک شرکت سرمایه‌گذاری، در کنار خرید سهام چند شرکت ساختمانی، سهم یک شرکت حوزه فناوری اطلاعات را هم خریداری کند و معتقد باشد که خریداری سهام شرکت‌های این حوزه، شاخص‌های کلی سود و ریسک آنها را بهبود می‌بخشد.
البته با همه این توضیحات، بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری ترجیح می‌دهند روی حوزه‌های تخصصی کار کنند و سرمایه خود را در حوزه‌های محدودی توزیع کنند، تا بتوانند تحلیل و سنجش وضعیت بازار را سریع‌تر و عمیق‌تر انجام دهند.
تعریف شرکت هلدینگ چیست؟
هلدینگ شرکتی است که سهام چند شرکت مختلف را می‌خرد و نگهداری می‌کند. اما هلدینگ‌ها با شرکت‌های سرمایه‌گذاری یک تفاوت مهم و کلیدی دارند:
هلدینگ‌ها بر خلاف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ادعای مدیریتی هم دارند و تمایل دارند با خریدن بخشی از سهام شرکت‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های داخلی آنها ورود کنند لذا شرکت هلدینگ خود را در حوزه فعالیت شرکت‌های سرمایه‌پذیر، صاحب‌نظر می‌داند.
هلدینگ‌ها چگونه شرکت‌های سرمایه‌پذیر را کنترل می‌کنند؟
وقتی یک هلدینگ، سهام قابل‌توجهی از یک شرکت را خریداری کند، می‌تواند از طریق انتخاب یک یا چند نفر از اعضای هیأت مدیره، روی تصمیم‌های شرکت تأثیر بگذارد، اما انتخاب عضو هیأت مدیره، صرفاً یکی از روش‌های کنترل و اعمال نفوذ است. هر شرکتی بسته به اساسنامه و چارت سازمانی خود، ارکان اداره‌کننده متعددی دارد و فرایند در اختیار گرفتن هر یک از این ارکان هم، شفاف و مشخص است.
بنابراین ممکن است یک هلدینگ، با مالکان یک شرکت مذاکره کرده و توافق‌نامه‌ای را تنظیم کند که بر اساس آن، به ازای خرید بلوک مشخصی از سهام شرکت، اختیار تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری و حتی مدیریت عملیاتی بخشی از شرکت را در دست بگیرد.
نحوه‌ی ورود شرکت هلدینگ در اداره امور شرکت‌های زیرمجموعه، تابع قواعد مکانیکی و از پیش‌تعیین‌شده نیست و حد و حدود این دخالت‌ها، تابع شکل توافق (یا چارچوب‌های از پیش تعریف شده شرکت سرمایه‌پذیر) است.
ساختار هلدینگ چه مزیت‌هایی دارد؟
انگیزه‌های متنوعی برای استفاده از ساختار هلدینگ وجود دارد.
به عنوان مثال، ممکن است یک شرکت، به تدریج زیرمجموعه‌های متعددی تشکیل دهد یا بخش‌های مختلفی از آن، در قالب شخصیت‌های حقوقی مستقل، فعال شوند.
تأسیس یک شرکت به عنوان هلدینگ که سهام با نفوذ قابل ملاحظه (یا حتی کل سهام) شرکت‌های زیرمجموعه را در اختیار دارد، کمک می‌کند تا ضمن راهبری کلان کل مجموعه، زمینه برای شکل‌گیری چابکی مطلوب در زیرمجموعه‌ها هم فراهم شود.
در این وضعیت، معمولاً شرکت هلدینگ، نگاه کلان‌تری به فعالیت‌های کل مجموعه دارد و می‌تواند در جابه‌جایی و تخصیص منابع، نگاهی سیستمی‌تر و استراتژیک‌تر داشته باشد.
شاید یکی از بهترین نمونه‌های این نوع هلدینگ‌ها در سطح جهان، شرکت آلفابت باشد که در گوگل ریشه دارد؛ اما امروز مالک گوگل محسوب می‌شود و سایر فعالیت‌ها را هم در قالب شرکت‌های مستقل مدیریت می‌کند.
اما همیشه شرکت‌های هلدینگ به این شیوه شکل نمی‌گیرند. گاهی شرکت‌های بزرگ به خاطر اهمیت استراتژیک برخی کسب و کارها، با خرید سهام و کنترل مدیریتی آن شرکت‌ها را در اختیار می‌گیرند.
هم‌چنین هلدینگ‌های تخصصی هم وجود دارند که تا حدی به شرکت‌های سرمایه‌گذاری شبیه‌اند. آنها در یک زمینه ویژه، دانش تخصصی دارند و اگر به نتیجه برسند که پتانسیل یک شرکت بالا و قدرت مدیریتی آن ضعیف است، آن را وارد هلدینگ خود می‌کنند و پس از ایجاد تحول در شرکت، سهام آن را واگذار می‌کنند.
شرکت های هلدینگ در بازار بورس ایران
در حال حاضر شرکت‌های هلدینگ متعددی در بازار بورس کشور فعال هستند که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توسعه سرمایه و صنعت غدیر
سرمایه گذاری دارویی تأمین
سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی
گروه سرمایه گذاری سایپا
گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو
و…
البته واضح است که قرار نیست حتماً یک شرکت هلدینگ در بازار بورس فعال باشد. اما از آنجا که شرکت‌های بورسی ملزم به ارائه گزارش‌های شفاف‌سازی متعدد هستند، پیگیری گزارش‌های این نوع شرکت‌ها می‌تواند نقطه آغاز خوبی برای آشنایی بیشتر با فضای هلدینگ‌ها باشد.
منبع: متمم
