مبارزه با پولشویی

اصول و چارچوب‌های هلدینگ

پولشویی طبق تعریف «سازمان پلیس کیفری»، عبارت است از هر نوع عمل یا اقدام به عمل، برای مخفی کردن یا تغییر ظاهر و هویت عواید نامشروع، به طوری که وانمود شود از منابع قانونی سرچشمه گرفته است.

در «مقررات بانک مرکزی در پیشگیری از پولشویی» این گونه نوشته شده است: تحصیل و نگهداری یا استفاده از مالی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است.

تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشاء غیرقانونی آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم، ناشی از ارتکاب جرم بوده و یا کمک به مرتکب، به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود.

اخفاء، پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی منشاء، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه‌جایی یا مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد.

به عبارت دیگر پولشویی، روشی در معاملات مالی است که در آن، ماهیت منبع و یا مقصد پول شفاف نبوده و پنهان باشد که یکی از مهمترین روش‌های اقتصاد زیرزمینی به شمار می‌آید.

درگذشته مفهوم«پولشویی» صرفاً در مورد آن دسته از معاملات مالی به کار می‌رفت که در ارتباط با «جرائم سازمان یافته» مانند قاچاق مواد مخدر و یا فعالیت‌های مافیایی بودند، اما امروزه پولشویی کاربرد وسیع‌تری داشته و در برگیرنده تمامی معاملات مالی است که ارزش دارایی‌های آن حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی از جمله فرار از مالیات و یا حسابرسی نادرست باشد. هم‌زمان با پیچیدگی فزاینده جرائم مالی، لزوم ارائه راهکارهای هوشمند در مقابله با جرائم مالی و تروریسم بیش از پیش احساس می‌شود.

در این راستا بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرجع نظارت بر بانک‌ها، مؤسسات اعتباری و دیگر نهادهای فعال در بازار پولی کشور اقدام به تدوین قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی به منظور تحقق این هدف کرده است. این مستندات به شرح زیر است:

قوانین

  • قانون اصلاح
  • قانون مبارزه با پولشویی
  • قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم
  • قانون الزام اختصاص شماره ملی و کدپستی برای کلیه اتباع ایرانی

آیین‌نامه‌ها

  • آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی
  • آیین‌نامه مستندسازی جریان وجوه در کشور
  • آیین‌نامه اجرایی قانون الزام اختصاص شماره ملی و کدپستی برای کلیه اتباع ایرانی
  • آیین‌نامه پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی
  • آیین‌نامه تعیین شماره اختصاصی برای اشخاص خارجی مرتبط با کشور‌
  • آیین‌نامه مدت و طرز نگاهداری اوراق بازرگانی، اسناد و دفاتر بانک‌ها
  • مقررات پیشگیری از پولشویی در موسسات مالی